Skip to main content

Scripties (2013)

Onderwerpen masterproeven 2013-2014 aan de onderzoeksgroep “Operations Research and Scheduling”

Jeroen Colin (Assistent) 
Jordy Batselier (Assistent)
 
Totaal aantal studenten toegewezen aan een onderwerp: 28
 
Enkele belangrijke data: 
  • Indienen titel masterproef: uiterlijk 21 februari 2014
  • Tussentijds rapport: uiterlijk 9 mei 2014
  • Indienen thesis: uiterlijk 19 mei 2015
Wij zijn op zoek naar gemotiveerde studenten die zich met plezier willen inwerken in het domein van Operationeel Onderzoek/Management. Dit domein wordt in de literatuur en praktijk meestal Operations Research/Management Science genoemd (voor meer informatie, zie www.informs.org). De algemene verwachtingen werden reeds gepresenteerd op de introductiesessie. Je kan deze presentatie downloaden via volgende link: Masterproeven2013.
 
Wij verwachten van de studenten:
 
We verwachten van alle masterproefstudenten dat zij zelfstandig kunnen werken en dat zij een kwantitatieve ingesteldheid hebben. Voor sommige onderwerpen zijn we op zoek naar studenten die graag programmeren en die bereid zijn de basisprincipes van C++ onder de knie te nemen.
  • Inzet en motivatie vanaf begin oktober
  • Samenkomsten op vooraf geregelde tijdstippen om de voortgang en/of resultaten gezamenlijk te bespreken
  • Bij voorkeur opmaak van de masterproef in Latex
  • Aanleren van de basisprincipes van C++ voor de start van het academiejaar (handleiding beschikbaar) (niet alle onderwerpen)
De output bestaat uit een tussentijds thesisverslag in jaar 1 en een finale versie in jaar 2. 
 
Jaar 1. Tussentijds verslag.
Het tussentijds verslag telt mee als deel van de finale evaluatie, en moet dus grondig worden opgemaakt. Download daarom de richtlijnen van het tussentijds verslag en lees deze aandachtig. Om deze richtlijnen wat concreet te maken, hebben we via onderstaande links drie voorbeeldverslagen beschikbaar gesteld:
  • Verslag 1. Zwak verslag, finale score 0/3.
  • Verslag 2. Matig verslag. Het verslag bevat voldoende materiaal dat kan dienen als overzicht van de thesis, maar mist een grondig overzicht van het reeds gedane werk en bijhorende behaalde resultaten. Bovendien is het verslag niet origineel en vernieuwend. Finale score: 1.5/3.
  • Verslag 3. Excellent verslag. Het verslag bevat concrete doelstellingen, voldoende vooruitgang en diepgang én een sterke kijk op het toekomstig werk. Schitterende verzorging. Finale score: 3/3.

Jaar 2. Finale thesis: De praktische richtlijnen qua lettertype, vormgeving, etc. voor het finaal thesisverslag kan je op Minerva vinden. De inhoudelijke richtlijnen die wij als OR&S onderzoeksgroep nastreven vind je via de volgende link: finale thesis.

Wij bieden aan de studenten:
  • Een onderwerp dat in de lijn ligt van onze huidige onderzoeksactiviteiten
  • Opvolging van de ontwikkeling van het programma en de analyse van de resultaten
Bij elk onderwerp worden de contactpersoon, vaardigheden, maximaal # studenten en inhoudelijke aspecten kort vermeld. De inhoudelijke aspecten beschrijven kort waar de klemtoon van de masterproef ligt, maar dit kan uiteraard ten alle tijde, volgens de interesse van de student, aangepast worden.
 
Inhoudelijke aspecten zijn:
  • Literatuurstudie: ondersteunend, eventueel uitgebreid, uitgebreid of hoofddoel van de masterproef 
  • Case study/oefening: neen, optioneel of hoofddoel van de masterproef 
  • Software gebruik: neen, optioneel of ja 
  • C++: neen, optioneel of ja (of eventueel een andere taal, bv. Java, VBA in excel, etc.)

Masterproeven in projectplanning:

Projectplanning en projectmatig werken kennen een enorme groei. Een project wordt omschreven als een uniek proces, bestaande uit een verzameling gecoördineerde en gecontroleerde activiteiten met start- en eindtijdstippen, die worden uitgevoerd met het oog op het realiseren van een doelstelling binnen voorgeschreven tijds-, hulpmiddelen- en kostenbeperkingen. Naast gekende voorbeelden van projecten in de industrie (grote bouwprojecten, de kanaaltunnel, enz...) zijn ook managers steeds meer bezig met unieke opgaven, zoals bijvoorbeeld het ontwikkelen of invoeren van een nieuw automatiseringssysteem. Het vak projectmanagement (1e master HIR) dient als uitstekende leidraad voor het onderzoek dat nodig is voor het schrijven van een masterproef rond één van de onderstaande onderwerpen.

Onderwerp: Het introduceren van teamrotatie in een projectomgeving (toegewezen aan Lisa De Meyer)

 

Lisa De Meyer

Werknemers kunnen deel uitmaken van een team. Meestal kennen deze teams over verschillende projecten niet dezelfde samenstelling. Vaak trachten bedrijven een zekere teamrotatie na te streven. De redenen voor teamrotatie kunnen verschillend zijn: omdat er strubbelingen zijn in een team, omdat de nodige skills voor projecten verschillend zijn, om werknemers afwisseling te bieden, enzovoort. 
Naar onze kennis zijn er nog geen werken die zich specifiek toespitsen op teamrotatie in een projectomgeving. Deze thesis zal de literatuur omtrent teamrotatie nagaan en zal deze trachten te koppelen met een (multi-)projectomgeving. De student kan dit doen door interviews af te leggen met bedrijven en te bespreken of en hoe bedrijven teamrotatie in de realiteit toepassen, wat de voor- en nadelen zijn, etc. Een andere mogelijkheid is door middel van programmeren een multi-projectomgeving te simuleren en na te gaan wat de invloeden zijn van teamrotatie op de kwaliteit van het projectschema. De student kan ook zelf voorstellen doen met betrekking tot hoe hij/zij het onderzoek zal aanpakken.
Het uiteindelijke doel van deze thesis is een analyse te maken van wat teamrotatie doet met een projectomgeving.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Len Vandenheede
Vaardigheden: Project management, scheduling
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: hoofddoel van de thesis
Software gebruik: optioneel (afhankelijk van hoe het onderzoek verloopt)
C++: optioneel (afhankelijk van hoe het onderzoek verloopt)
 
Onderwerp: Een case study over het Resource Renting Problem (toegewezen aan Sarah Vandewiele)
 
Sarah Vandewiele
 
Het Resource Renting Probleem (RRP) is een subprobleem in project scheduling dat een trade-off zoekt tussen een goed projectschema en een goede flow van resources. Het RRP gaat op zoek naar de juiste momenten om een bepaalde resource aan te kopen of te verkopen. In sommige gevallen kan het immers opportuun zijn om resources in een project te houden, ook al worden ze even niet gebruikt.
De student gaat op zoek naar bedrijven die werkzaam zijn in een projectomgeving en die baat zouden kunnen hebben bij de RRP-benadering. Van deze bedrijven krijgt hij details over projecten. De student vergelijkt vervolgens de literatuur met de theorie en zal de gekende oplossingsprocedures voor het RRP toepassen op deze praktijkvoorbeelden. Er wordt vooropgesteld dat de student minstens vijf projecten op deze manier behandelt.
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Len Vandenheede
Vaardigheden: Project management, programmeren
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: ja
Software gebruik: eventueel (ProTrack)
C++: ja
 
Onderwerp:  Oplossingsmethoden voor het RCPSP met setup times/setup costs (toegewezen aan Charlotte Boey)
 
Charlotte Boey
 
Het traditionele Resource Constrained Project Scheduling Problem kent tegenwoordig al vele uitbreidingen. Een van deze uitbreiding is het gebruik van setup times of setup costs. Deze uitbreiding is afkomstig uit de literatuur rond machine scheduling, en kent ondertussen ook een aantal toepassingen in project scheduling. Setup times of setup costs kunnen zeer ruim gezien worden, vaak zijn ze inwisselbaar met transfer times/costs en changeover times/costs. Met andere woorden, dit probleem kan in vele situaties voorkomen, de student zal dus kennis verwerven over een zeer realistisch subprobleem in project scheduling.
De student weegt de verschillende oplossingsmethoden aan elkaar af en maakt hierover een vergelijkende studie. Hij/zij stelt ook verbeteringen aan deze oplossingsmethoden voor. Eventueel kan hieraan ook een case study worden gekoppeld, maar dit is zeker niet de hoofdbedoeling van deze masterproef.
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Len Vandenheede
Vaardigheden: Project management, programmeren
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ja
Case study/oefening: optioneel
Software gebruik: eventueel (ProTrack)
C++: ja
 
Onderwerp : Het resource-constrained project scheduling problem met flexible resources (toegewezen aan Otto Carpentier)
 

Otto Carpentier

In het algemeen zijn de activiteiten van een project gedefinieerd onder de vorm van resource-tijd eenheden. De meeste modellen in de literatuur gaan uit van een tijdsonafhankelijk resource verbruik. Een alternatief hiervoor is het laten variëren van het resource gebruik gedurende de looptijd van een activiteit. Het eerste doel van de thesis is het bestuderen van de bestaande literatuur met betrekking tot dit probleem. Vervolgens stelt de student(e) verbeteringen voor van de bestaande methoden en past deze dan toe aan de hand van een eigen algoritme. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Pieter Leyman
Vaardigheden: Project Management
Extra: Masterproef geschikt voor 1 student
Inhoudelijke aspecten:
Literatuur studie: ondersteunend
Case study: eventueel als extensie of illustratie
Software gebruik: eventueel RanGen
C++: hoofddoel thesis
 
Onderwerp: Payment modellen binnen het payment scheduling problem  (toegewezen aan Miguel Van Asch)
 

Miguel Van Asch

Het payment scheduling problem betreft het plannen van activiteiten met als doelfunctie het maximaliseren van de netto actuele waarde. Voor het plannen van betalingen wordt in de literatuur gebruik gemaakt van verschillende modellen; het doel van dit thesisonderwerp is het bestuderen en verbeteren van deze bestaande modellen. Concreet handelt deze studie over de feedback lus tussen enerzijds het opstellen van een projectplan en het plannen van de bijhorende betalingen anderzijds. De student(e) begint met zich in te werken in de bestaande literatuur om vervolgens een bestaand algoritme te coderen in C++. Eens zij/hij voldoende inzicht verworven heeft, kan de student(e) een eigen algoritme ontwerpen om de bestaande te verbeteren.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Pieter Leyman
Vaardigheden: Project Management
Extra: Masterproef geschikt voor 1 student
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: nee
Software gebruik: eventueel RanGen
C++: hoofddoel thesis
 
Onderwerp: Het multi-mode payment scheduling problem (toegewezen aan Niels Van Driessche)
 
Niels Van Driessche
 
Het payment scheduling problem betreft het plannen van activiteiten met als doelfunctie het maximaliseren van de netto actuele waarde. Een bekende trade-off is die tussen verschillende modes die elk een eigen cash flow en duration hebben. Deze verschillende modes van een activiteit zijn typisch zo dat een kortere/langere mode tot een hogere/lagere kost leidt. Van de student(e) wordt verwacht dat zij/hij de bestaande literatuur bestudeert en mogelijkheden tot verbetering voorstelt aan de hand van een eigen algoritme. Dit laatste dient vergeleken te worden met een bestaande techniek.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Pieter Leyman
Vaardigheden: Project Management
Extra: Masterproef geschikt voor 1 student
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: nee
Software gebruik: eventueel RanGen
C++: hoofddoel thesis
 
Onderwerp: Earliness en tardiness costs in het resource investment problem (toegewezen aan Bert De Rycke)
 
Bert De Rycke
 
Het resource investment problem betreft het plannen van activiteiten, gegeven een variabel resource niveau en een vaste deadline. Het doel van het probleem is om de activiteiten zodanig te plannen dat de kost van het resource niveau geminimaliseerd wordt, gegeven de deadline. Bovendien zijn er ook kosten als het project ofwel te vroeg (earliness) ofwel te laat (tardiness) wordt opgeleverd. Van de student(e) wordt verwacht dat zij/hij de bestaande literatuur analyseert en een bestaand algoritme programmeert als benchmark. Nadien moet de student(e) een eigen algoritme ontwikkelen dat inspeelt op de zwakten van de benchmark.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Pieter Leyman
Vaardigheden: Project Management
Extra: Masterproef geschikt voor 1 student
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: nee
Software gebruik: eventueel RanGen
C++: hoofddoel thesis
 
Onderwerp: Het resource-constrained project scheduling problem met netto actuele doelwaarde: Een case study rond payment modellen
 
Het doel van dit onderwerp is het bestuderen van een bestaand probleem, namelijk het resource-constrained project scheduling problem met netto actuele doelwaarde (RCPSPDC), aan de hand van echte data. De klemtoon ligt hierbij op de planningsfase van de projecten en concreet op de gebruikte betalingsmodellen. De student(e) zal data verzamelen van op zijn minst 4 projecten en deze analyseren door er bestaande technieken op toe te passen en deze te vergelijken, zowel onderling als met het echte projectplan. Een mogelijke uitbreiding betreft het vergelijken van deze reële data met fictieve projecten.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Pieter Leyman
Vaardigheden: Project Management
Extra: Masterproef geschikt voor 1 student
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: ja
Software gebruik: eventueel ProTrack
C++: ja, voor vergelijken case study data

Masterproeven in projectcontrole:

Earned Value Management (EVM) is een projectcontrole systeem om de tijd- en kostenperformantie van projecten in uitvoering te meten. Het systeem genereert performantiemetrieken om vroegtijdig afwijkingen op te sporen, zodat de projectmanager tijdig kan ingrijpen om grotere problemen te voorkomen of interessante opportuniteiten te benutten. Zowel het onderzoek als de praktijk heeft recent veel interesse gekregen in deze techniek, wat heeft geleid tot samenwerkingen met PMI België (www.pmi-belgium.be) en buitenlandse organisaties. Op vraag van deze organisaties wordt onderzoek gedaan naar nieuwe trends in dit domein, teneinde een kritische evaluatie over deze vernieuwingen op te stellen en hun potentieel te beoordelen. Dit academiejaar zijn er volgende masterproeven in dit domein:

Onderwerp: A bayesian approach to improve estimate at completion in Earned Value Management (toegewezen aan Matthias Strickx en Jens Van Rompaey)

 

Matthias Strickx en Jens Van Rompaey

In een recent artikel dat werd gepubliceerd in de Project Management Journal, February 2013, Volume 44, Number 1, werden tijd- en kostenvoorspellingen geanalyseerd en verbeterd d.m.v. bayesiaanse methoden. In het artikel werd echter weinig tot geen academische literatuur bekeken, en daarom vermoeden wij dat er nogal wat hiaten in de studie zitten. In deze thesis kan de student d.m.v. een simulatie experiment (in C++, of in P2 Engine, of liefst door het gebruik van een combinatie van de 2) de voorgestelde methode analyseren, verbeteren en eventueel totaal vernieuwen.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Laura Willems
Vaardigheden: Project management, EVM
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: nee
Software gebruik: P2 Engine
C++: eventueel

Onderwerp: Bayesian integration of internal and external views in forecasting project performance

In een recent artikel dat werd gepubliceerd in de Journal of Modern Project Management, September-December 2013, Volume 1, Number 2, werden tijd- en kostenvoorspellingen geanalyseerd en verbeterd d.m.v. bayesiaanse methoden. In het artikel wordt de nadruk gelegd op de interne en externe kijk op de project performantie, en wordt een systeem voorgesteld dat beide tracht te integreren. In deze thesis kan de student d.m.v. een simulatie experiment (in C++, of in P2 Engine, of liefst door het gebruik van een combinatie van de 2) een aantal concepten analyseren, verbeteren en eventueel totaal vernieuwen.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Laura Willems
Vaardigheden: Project management, EVM
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: nee
Software gebruik: P2 Engine
C++: eventueel
 
Onderwerp: Een studie naar de impact van plannaleving op de nauwkeurigheid en stabiliteit van projectvoorspellingen (toegewezen aan Tom Servranckx)
 
Tom Servranckx
 
De mate waarin het initiële projectplan wordt nageleefd kan worden uitgedrukt met behulp van de p-factor, een uitbreidende metriek binnen de EVM methode ingevoerd door Lipke. Een eerste doel van deze thesis bestaat in het evalueren van de definitie van deze metriek (o.a. de link met rework) en het voorstellen van eventuele aanpassingen of uitbreidingen ervan om de praktische relevantie van het concept te vergroten. Verder wordt aan de hand van gevalstudies het algemene verloop van de p-factor onder de loep genomen en wordt nagegaan of en welke invloed het niveau van plannaleving heeft op de nauwkeurigheid en stabiliteit van projectvoorspellingen. Het nut en de toepasbaarheid van de p-factor kan verder worden gestaafd door mogelijke incorporatie van de metriek in de voorspellingsmethodes, uiteraard met als doel het verhogen van nauwkeurigheid en/of stabiliteit van de projectvoorspellingen.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Jordy Batselier
Vaardigheden: Project Management, Earned Value Management
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: hoofddoel van de thesis
Software gebruik: ja (ProTrack)
C++: optioneel
 
Onderwerp: Een studie naar de mogelijke voordelen van het opdelen van een project in werkpakketten (toegewezen aan Jelle Van Ingelgem)
 
Jelle Van Ingelgem
 
Traditioneel begroot EVM toekomstige projectperformantie op basis van de prestaties van alle voorbije activiteiten samen. Het is echter zo dat deze reeds volbrachte taken niet noodzakelijk onderling gerelateerd zijn, laat staan dat ze een indicatie zouden verschaffen voor de nog komende activiteiten. Daarom werden reeds technieken voorgesteld die het gehele project gaan opdelen in werkpakketten, oftewel deelgroepen van activiteiten die onderling gerelateerd zijn. Dit onderlinge verband kan gebaseerd zijn op intrinsieke taakeigenschappen, maar ook op karakteristieken die onafhankelijk zijn van de aard van de activiteiten, zoals hun criticaliteit en opeenvolging. Doel van de thesis is om een overzicht te bieden van de bestaande methoden, deze onderling te vergelijken en hun prestaties met betrekking tot projectvoorspelling te evalueren aan de hand van gevalstudies, en eventueel verbeteringen van één of meerdere methoden voor te stellen. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Jordy Batselier
Vaardigheden: Project Management, Earned Value Management
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: hoofddoel van de thesis
Software gebruik: ja (ProTrack)
C++: optioneel
 
Onderwerp: Het nastreven van constante kost- en duurtijdvoorspellingen bij projectcontrole (toegewezen aan Carol Vandenberghe)
 
Carol Vandenberghe
 
Het artikel ‘A time-dependent earned value model for software projects’ dat werd gepubliceerd in de International Journal of Project Management, Volume 29, kan als basis dienen voor dit masterproefonderwerp. In het betreffende artikel tracht men reeds in een zeer vroeg projectstadium een constante voorspelling van de uiteindelijke kost te bekomen (hetzelfde kan gedaan worden voor de duurtijd) met zo weinig mogelijk variaties ten opzichte van de reële eindkost. Dit doet men door het toekomstige verloop van de projectperformantie te voorspellen aan de hand van een aantal relevante parameters. Deze parameters zijn deels projectspecifiek, maar hangen ook sterk af van de sector waarin het betreffende project is gesitueerd (software, bouw,...). Deze dependenties dienen te worden ontdekt en onderzocht aan de hand van een behoorlijk aantal gevalstudies. Belangrijker nog is dat deze gevalstudies kunnen worden gebruikt om het kernidee achter deze voorspellingstechniek te valideren. De techniek kan uiteraard ook aangepast en hopelijk verbeterd worden indien bepaalde gebreken zouden worden ontdekt.
 
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Jordy Batselier
Vaardigheden: Project Management, Earned Value Management
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: hoofddoel van de thesis
Software gebruik: ja (ProTrack)
C++: optioneel
 
Onderwerp: Toepassen van statistische projectvoorspellingstechnieken in de praktijk (toegewezen aan Mieke De Saedeleer)
 
Mieke De Saedeleer
 
Het voorspellen van de uiteindelijke projectduur en –kost is een zeer belangrijk onderdeel van projectopvolging. Traditioneel levert de EVM techniek puntschattingen op voor deze grootheden. Elke projectomgeving is echter onderhevig aan (grote) onzekerheden, waardoor het dan ook een logische stap lijkt om rekening te houden met deze onzekerheden bij het maken van projectvoorspellingen. Een aantal auteurs trachtten dit reeds te bewerkstelligen door het invoeren van statistische (of probabilistische) projectvoorspellingstechnieken. Het doel van de thesis is om een overzicht te bieden van deze bestaande technieken en ze te evalueren aan de hand van gevalstudies, om zo hun praktische relevantie aan te tonen. Eventueel kunnen nieuwe statistische methodes worden voorgesteld en getest. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Jordy Batselier
Vaardigheden: Project Management, Earned Value Management
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: hoofddoel van de thesis
Software gebruik: ja (ProTrack)
C++: optioneel
 
Onderwerp: Een overzicht van de bestaande kostvoorspellingstechnieken binnen project management (toegewezen aan Shana Raes)
 
Shana Raes
 
Voor project managers is het zeer belangrijk om tijdens de projectuitvoering een idee te hebben wat, gegeven de huidige situatie (kostperformantie,…), de verwachte eindkost van het project zal zijn. Vele technieken voor het voorspellen van de projectkost werden reeds ontwikkeld. Het doel van deze thesis is dan ook een uitgebreid overzicht te geven van de aanwezige kostvoorspellingsmethoden, deze te categoriseren en kwalitatief te evalueren. Kwantitatieve evaluatie aan de hand van een gevalstudie is een welkome toevoeging en kan helpen bij de voorstelling van de verschillende methodes.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Jordy Batselier
Vaardigheden: Project Management, Earned Value Management
Extra: Masterproef geschikt voor één student.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: hoofddoel van de thesis
Case study/oefening: optioneel
Software gebruik: eventueel (ProTrack)
C++: optioneel
 
Onderwerp: De implicaties van schaarse middelen in een multi-project omgeving op de planning en controle van projecten (toegewezen aan Lise Van den Abeele)
 
Lise Van den Abeele
 
De meeste economische actoren die op projectbasis werken simultaan aan meerdere projecten. Dit betekent dat de schaarse middelen van deze actoren moeten worden gespreid over deze projecten. Deze thesis bestudeert de implicaties hiervan op zowel de planning als de controle van deze projecten, gebruikmakend van earned value management. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Louis-Philippe Kerkhove
Vaardigheden: Project management, programmeren
Extra: Masterproef geschikt voor één student.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: eventueel uitgebreid
Case study/oefening: ja
Software gebruik: optioneel
C++: ja
 
Onderwerp: De invloed van veranderende doelstellingen bij onderaannemers op de planning en uitvoering van projecten (toegewezen aan Steffie Van Meulder)
 
Steffie Van Meulder
 
Een onderaannemer zal voor de aanvang van een nieuw project bepaalde doelstellingen met betrekking tot de duurtijd, kost en scope vooropstellen. Deze inschattingen gebeuren op basis van assumpties over de activiteiten evenals de bedrijfsdrukte ten gevolge van andere projecten. Door foutieve inschattingen alsook onvoorzienbare externe invloeden en verschillen in verwachte bedrijfsdrukte ontstaan soms discrepanties tussen de a priori doelstellingen en de optimale doelstellingen voor het project. Dit kan worden gerelateerd aan het concept van time-inconsistency uit speltheorie, waarbij veranderende doelstellingen resulteren in een random-walk naar het uiteindelijke resultaat. De doelstelling van deze thesis is nagaan wat de invloeden van dergelijke wijzigingen zijn op de planning en uitvoering van projecten, vanuit het perspectief van de onderaannemer. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Louis-Philippe Kerkhove
Vaardigheden: Project management, programmeren
Extra: Masterproef geschikt voor één student.
Inhoudelijke aspecten
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: ja
Software gebruik: optioneel
C++: ja
 
Onderwerp: Planning en controle van onderhouds- en herstellingsactiviteiten voor offshore windmolenparken (toegewezen aan Kimberly Dhoore)
 
Kimberly Dhoore
 
Een substantiële kost (>1/4 van de totale lifetime cost) van windmolenparken is de kost voor onderhoud en herstellingen. Deze werken kunnen van zeer verschillende aard en duur zijn, alsook de vaar- en vliegtuigen die gebruikt worden voor deze onderhoudswerken. Een bijkomende complicerende factor is het gegroepeerd voorkomen van defecten, veelal veroorzaakt door extreme weersomstandigheden. Het doel van deze thesis is het modelleren van deze operationele situatie en het uitwerken van een methode die zowel effectief als kosten-efficiënt kan omgaan met deze uitdagingen. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Louis-Philippe Kerkhove
Vaardigheden: Project management, programmeren
Extra: Naast literatuurstudie zullen expert opinions van Belgische offshore windmolen parken zeker van nut zijn (Electrawinds,…)
Inhoudelijke aspecten
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: ja
Software gebruik: optioneel
C++: ja
 
Onderwerp: Controletechnieken voor onderhouds- en herstellingsactiviteiten van windmolenparken (toegewezen aan Mick Van Den Eeckhout)
 
Mick Van Den Eeckhout
 
Een vaak vergeten doch substantiële kost van offshore wind installaties zijn de kosten voor onderhoud- en herstellingsactiviteiten. Deze activiteiten zijn onderhevig aan zeer grote variabiliteit door het onvoorspelbare karakter van de weersomstandigheden. Het doel van deze thesis is het ontwerpen van management tools die gebruikt kunnen worden om dergelijke processen te monitoren, met als hoofddoel het reduceren van de kosten die gepaard gaan met deze activiteiten alsook het maximaliseren van de uptime van de installaties. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Louis-Philippe Kerkhove
Vaardigheden: Project management, programmeren
Extra: Naast literatuurstudie zullen expert opinions van Belgische offshore windmolen parken zeker van nut zijn (Electrawinds,…)
Inhoudelijke aspecten
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: ja
Software gebruik: optioneel
C++: ja
 
Onderwerp: Het plannen en controleren van flexibele projecten met prestatie-gerelateerde payoffs (toegewezen aan Nelle Jodts)
 
Nelle Jodts
 
Flexibele projecten zijn projecten waar niet alle activiteiten verplicht zijn en bepaalde relaties bestaan tussen activiteiten (AND/XOR/...). Dit betekent dat er een bepaalde graad van vrijheid is voor de uitvoerende partij om te selecteren welke activiteiten wel en niet worden uitgevoerd. Gegeven contractstructuren waar de betalingen gerelateerd zijn aan prestaties, kunnen de keuzes die gemaakt worden in het kader van deze flexibele projecten een impact hebben op de payoffs voor het project. Het doel van deze thesis is het modelleren van deze relaties en door middel van een simulatie/optimalisatie de sensitiviteit van deze problematiek te bestuderen. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Louis-Philippe Kerkhove
Vaardigheden: Project management, programmeren
Extra: -
Inhoudelijke aspecten
Literatuurstudie: eventueel uitgebreid
Case study/oefening: ja
Software gebruik: optioneel
C++: ja
 
Onderwerp: De impact van disrupties tijdens de constructie van offshore windmolenparken (toegewezen aan Astrid De Keyzer)
 
Astrid De Keyzer
 
De constructie van windmolenparken gaat vaak gepaard met onverwachte weersomstandigheden en andere elementen die het originele plan kunnen verstoren. Deze thesis onderzoekt wat de impact van deze elementen is, alsook hoe proactief en reactief kan worden omgegaan met deze omstandigheden. Een belangrijke component van deze thesis is ook de impact van de verschillende partijen die samenwerken aan het totale project op contractuele basis. Het eerste stadium van deze thesis heeft als doel een duidelijk model op te stellen van de verschillende componenten in het constructieproces van een windmolenpark, alsook de potentiële disrupties en hun probabiliteit en de opties die het projectmanagement heeft om met deze situaties om te gaan. Het tweede deel van deze thesis gebruikt deze informatie in een model dat proactieve en reactieve strategieën combineert om de impact van deze disrupties zo veel mogelijk te verzachten. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Louis-Philippe Kerkhove
Vaardigheden: Project management
Extra: -
Inhoudelijke aspecten
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: ja
Software gebruik: optioneel
C++: ja
 

 

Onderwerp: Het optimaliseren van planning en controle in situaties van grote contractuele complexiteit: een case study in offshore windenergie (toegewezen aan Pieter Saelens)
 
Pieter Saelens
 
Tijdens grote constructieprojecten wordt vaak gebruik gemaakt van een groot aantal onderaannemers en toeleveranciers. Dit heeft als gevolg dat een zeer grote hoeveelheid contractuele overeenkomsten wordt aangegaan, dewelke veelal sterk afgebakende voorwaarden en incentives bevatten. Het doel van deze thesis is het onderzoeken van de impact van dit complexe netwerk van contractuele relaties op de planning en controle van projecten, met als doel het minimaliseren van risico en maximaliseren van winstgevendheid van deze projecten. Dit alles gebeurt aan de hand van een case-study die de contractuele relaties binnen offshore wind projecten in kaart brengt.  
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Louis-Philippe Kerkhove
Vaardigheden: Project management
Extra: -
Inhoudelijke aspecten
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: ja
Software gebruik: optioneel
C++: ja

Onderwerp: Earned value als een LTI- Systeem

De uitvoering van een project kan worden beschouwd als een systeem (een zwarte doos) dat de tijdsduur en reële kosten van alle activiteiten als input omzet naar earned value data als output. Elk handboek over systeem-analyse zal starten met de bespreken van een LTI-systeem (voluit: Lineair Tijds-Invariant systeem). De literatuur leert ons dat hoewel erg weinig reële situaties voldoen aan de eisen van een LTI systeem, vereenvoudigde situaties er toch voor zorgen dat ingenieurs bepaalde kenmerken van zo’n systeem kunnen toepassen. Deze thesis biedt de mogelijkheid om vanaf de basis, de systeem-eigenschappen van een project te onderzoeken. Geen grote, ingewikkelde netwerken, maar fundamenteel werk op kleine fictieve projecten over de toepasbaarheid van systeemanalyse op het onderzoeksdomein van project controle. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Jeroen Colin
Vaardigheden: Project management, EVM
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: nee
Software gebruik: nee
C++: neen
 
Onderwerp: Statistische Project Controle: Classificatie
 
De uitvoering van een project kan pas objectief worden beoordeeld wanneer het tegen het juiste referentiekader wordt geplaatst. Dit referentiekader wordt in de praktijk te vaak bepaald op basis van ervaring en door middel van zogenaamde “best practices” of vuistregels. Ervaring is zeer waardevol voor een project manager, maar vaak wordt de invloed van project-specifieke kenmerken tijdens de uitvoering toch onderschat. Project controle door middel van Earned Value Management (EVM) kan bijvoorbeeld zeer onderhevig zijn aan project-specifieke eigenschappen. Twee papers rond statistische project controle waarbij gebruik gemaakt wordt van EVM vormen de noodzakelijke achtergrond voor deze scriptie-studie. De eerste beschrijft het gebruik van tijdafhankelijke controle-kaarten voor EVM. De tweede bestaat uit een multivariate uitbreiding. Beide papers beschrijven de performatie van de controle kaarten op basis van de “Detection performance” en de “probability of overreactions”. Voor een binair classificatie probleem (een project is ofwel in-control, ofwel out-of-control) geeft de “area under the curve” (auc) echter een meer genuanceerd beeld. Het doel van deze scriptie is na te gaan of de conclusies van de twee papers wel nog stand houden wanneer auc wordt gebruikt en of de keuze voor een optimale controle kaart wordt beïnvloed door een “allowed risk of overreactions”.  
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Jeroen Colin
Vaardigheden: Project management, earned value management, OR
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: hoofddoel van de thesis
Software gebruik: ja
C++: ja
 
Onderwerp: Statistische Project Controle: EV modellen
 
De uitvoering van een project kan pas objectief worden beoordeelt wanneer het tegen het juiste referentiekader wordt geplaatst. Dit referentie-kader wordt in de praktijk te vaak bepaald op basis van ervaring en door middel van zogenaamde “best practices” of vuistregels. Ervaring is zeer waardevol voor een project manager, maar vaak wordt de invloed van project-specifieke kenmerken tijdens de uitvoering toch onderschat. Project control door middel van Earned Value Management (EVM) kan bijvoorbeeld zeer onderhevig zijn aan project-specifieke eigenschappen. Twee papers rond statistische project controle waarbij gebruik gemaakt wordt van EVM vormen de noodzakelijke achtergrond voor deze scriptie-studie. De eerste beschrijft het gebruik van tijdafhankelijke controle-kaarten voor EVM. De tweede bestaat uit een multivariate uitbreiding. Beide papers maken gebruik van een simulatie-model waarbij de earned value (EV) van een taak een lineair verloop kent. In de praktijk komen echter zeer vaak andere modellen voor. Het hoofddoel van deze thesis is de invloed van die modellen te testen op de conclusies die werden gesteld in de twee papers over statistische project controle. De uitbreiding naar meer geavanceerde EV modellen, laat dan toe de bruikbaarheid van realistische kosten (uit een reële project boekhouding) te onderzoeken voor project controle.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Jeroen Colin
Vaardigheden: Project management, EVM
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: hoofddoel van de masterproef
Software gebruik: ja
C++: neen
 
Onderwerp: Statistische Project Controle: Dimensional reduction in data mining
 
De uitvoering van een project kan pas objectief worden beoordeelt wanneer het tegen het juiste referentiekader wordt geplaatst. Dit referentie-kader wordt in de praktijk te vaak bepaald op basis van ervaring en door middel van zogenaamde “best practices” of vuistregels. Ervaring is zeer waardevol voor een project manager, maar vaak wordt de invloed van project-specifieke kenmerken tijdens de uitvoering toch onderschat. Project control door middel van Earned Value Management (EVM) kan bijvoorbeeld zeer onderhevig zijn aan project-specifieke eigenschappen. Twee papers rond statistische project controle waarbij gebruik gemaakt wordt van EVM vormen de noodzakelijke achtergrond voor deze scriptie-studie. De eerste beschrijft het gebruik van tijdafhankelijke controle-kaarten voor EVM. De tweede bestaat uit een multivariate uitbreiding. De multivariate uitbreiding in laatstgenoemde paper maakt gebruik van een principale componenten analyse (PCA). In de data-mining literatuur wordt die vaak in één adem genoemd met technieken zoals PLS, ridge regression, lasso selection en independent component analysis. In deze scriptie dient enerzijds een begeleidende literatuurstudie en anderzijds een experimentele vergelijking te worden uitgevoerd van bovenstaande methodes.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Jeroen Colin
Vaardigheden: Project management, EVM
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: hoofddoel van de masterproef
Software gebruik: ja
C++: neen
 
Onderwerp: Statistische Project Controle: Combinatorische optimalisatie
 
De uitvoering van een project kan pas objectief worden beoordeelt wanneer het tegen het juiste referentiekader wordt geplaatst. Dit referentie-kader wordt in de praktijk te vaak bepaald op basis van ervaring en door middel van zogenaamde “best practices” of vuistregels. Ervaring is zeer waardevol voor een project manager, maar vaak wordt de invloed van project-specifieke kenmerken tijdens de uitvoering toch onderschat. Project control door middel van Earned Value Management (EVM) kan bijvoorbeeld zeer onderhevig zijn aan project-specifieke eigenschappen. Twee papers rond statistische project controle waarbij gebruik gemaakt wordt van EVM vormen de noodzakelijke achtergrond voor deze scriptie-studie. De eerste beschrijft het gebruik van tijdafhankelijke controle-kaarten voor EVM. De tweede bestaat uit een multivariate uitbreiding. De multivariate uitbreiding in laatstgenoemde paper maakt gebruik van een principale componenten analyse (PCA). De principale componenten kunnen worden beschouwd als “de richtingen die maximale variatie verklaren” in de dataset. Dit maximalisatie probleem wordt in de statistiek exact opgelost met behulp van een singuliere waarden decompositie. We zouden dit echter ook kunnen bekijken als een optimalisatie-probleem en er een LP-model voor opstellen. De vraag, of er met het oog op een optimale project controle, geen ander optimalisatie-probleem moet worden opgelost, volgt hier uit. Deze scriptie heeft als doel de relatie tussen deze optimalisatie modellen (of doelfuncties) te onderzoeken. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Jeroen Colin
Vaardigheden: Project management, EVM
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: hoofddoel van de masterproef
Software gebruik: ja
C++: neen
 
Onderwerp: Een studie naar het toepassen van correctieve acties in het kader van projectcontrole (toegewezen aan Evy Devos en Jolien Gadeyne)
 

Evy Devos en Jolien Gadeyne

Projectcontrole heeft als doel om eens een project begonnen is, de uitvoering op te volgen zodat deze zo minimaal mogelijk afwijkt van het plan. Deze masterproef focust zich op situaties waar de uitvoering zodanig afwijkt van het plan dat correctieve acties nodig zijn. Een voorbeeld van een correctieve actie is om de resterende activiteiten sneller af te werken tegen een verhoogde kost. Het doel van deze thesis is om te achterhalen welke actie of verzameling van acties aanleiding geeft tot een verbetering van het beoogde doel. Niet enkel de timing van de actie, maar ook de aard van de actie zijn hierbij van tel. In een tweede fase wordt het effect van bijkomende restricties bestudeerd.
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Mathieu Wauters
Vaardigheden: Project Management, Earned Value Management
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten. Gebruik van LaTex verplicht.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: hoofddoel van de thesis
Softwaregebruik: ja
C++: ja
 
Onderwerp: Het (gebrek aan) nut van data mining voor projectcontrole
 
Projectcontrole heeft als doel om eens een project begonnen is, de uitvoering op te volgen zodat deze zo minimaal mogelijk afwijkt van het plan. Data Mining is een discipline die op basis van een dataset op zoek gaat naar (statistische) verbanden tussen variabelen. Een mogelijke moeilijkheid bij het gebruik van data mining voor projectcontrole bestaat uit het feit dat afwijkingen van het plan plaatsvinden op het niveau van individuele activiteiten terwijl de rapportering voor projectcontrole typisch op projectniveau geschiedt. Deze masterproef gaat op basis van gesimuleerde data op zoek naar statische en dynamische drivers voor de performantie van projectcontrole.
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Mathieu Wauters
Vaardigheden: Project Management, Earned Value Management
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten. Gebruik van LaTex verplicht.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: eventueel uitgebreid
Case study/oefening: hoofddoel van de thesis
Softwaregebruik: ja
C++: vermoedelijk niet
 
Onderwerp: Het meten van schedule adherence: een simulatiestudie (toegewezen aan Kristof Buffel)
 

Kristof Buffel

Projectcontrole heeft als doel om eens een project begonnen is, de uitvoering op te volgen zodat deze zo minimaal mogelijk afwijkt van het plan. Deze masterproef gaat ervan uit dat de logica tussen activiteiten niet wordt gerespecteerd. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat volgorderelaties tussen activiteiten worden verstoord. De p-factor is een bestaande maatstaf uit de literatuur die dergelijke verstoringen kan meten. Het doel van deze thesis bestaat uit het opzetten van een simulatiestudie om de toegevoegde waarde van dit concept verder te nuanceren.
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Mathieu Wauters
Vaardigheden: Project Management, Earned Value Management
Extra: Masterproef geschikt voor 1 student. Gebruik van LaTex verplicht.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: eventueel uitgebreid
Case study/oefening: hoofddoel van de thesis
Softwaregebruik: ja
C++: neen

Project Management:

Onderwerp: Een empirisch onderzoek naar de structuur en de doelstellingen van incentive contracten in projecten bij Belgische ondernemingen  (toegewezen aan Simon Ronse en Thomas Ossieur)
 
Simon Ronse en Thomas Ossieur
 
Een vaak gebruikte techniek om projectresultaten positief te beïnvloeden is het gebruik van incentives. Het doel van deze thesis is het gebruik van incentives in Belgische ondernemingen, binnen het kader van project management, te onderzoeken. De literatuurstudie heeft als voornaamste doel een overzicht bieden van de verschillende soorten van incentive contracten die in de literatuur werden onderzocht. Het gebruik van deze contract structuren in de praktijk wordt vervolgens getoetst in het empirisch onderzoek. De bevraging zelf is semi-gestructureerd van aard, dwz startend van een algemene vragenlijst maar met ruimte voor meer gedetailleerde uitbreidingen. Het einddoel van deze thesis is vervolgens om een grondige analyse te maken van de discrepanties tussen de literatuur en de realiteit binnen het Belgische ondernemingslandschap. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Louis-Philippe Kerkhove
Vaardigheden: Project Management, basiskennis marktonderzoek
Extra: Masterproef geschikt voor meerdere studenten.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: hoofddoel
Software gebruik: optioneel
C++: nee
 
Onderwerp: Allocatie van schaarse middelen in een multi-project omgeving: een spel-theoretische analyse (toegewezen aan Aaron De Witte)
 
Aaron De Witte
 
Bij grote projecten worden vaak substantiële onderdelen uitbesteed aan contractanten. Deze contractanten werken echter zelf vaak simultaan aan meerdere projecten. Dit betekent dat ze hun eigen werkingsmiddelen, waaronder zowel hernieuwbare als niet hernieuwbare componenten, moeten gaan spreiden over deze project portfolio. Deze thesis gaat na op welke manier de eigenaars van het project deze allocatie beslissingen in hun voordeel kunnen beïnvloeden, en maakt gebruik van concepten uit speltheorie. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Louis-Philippe Kerkhove
Vaardigheden: Project Management, basiskennis speltheorie
Extra: Masterproef geschikt voor meerdere studenten.
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: uitgebreid
Case study/oefening: optioneel
Software gebruik: optioneel
C++: optioneel
 
Onderwerp: Pareto-optimalisatie van projecten met meerdere doelstellingen (toegewezen aan Dorien Van Steenberge)
 
Dorien Van Steenberge
 
Projecten hebben vaak meerdere doelstellingen, dewelke gerelateerd kunnen worden aan kost, tijd of scope (iron triangle). Een traditionele optimalisatie aanpak is het vastzetten van twee van deze drie componenten, om de derde te maximaliseren in een doelfunctie. Een alternatief voor deze methode is een Pareto-optimalisatie die poogt een volledig beeld te scheppen van de mogelijke combinaties in de vorm van een "efficiente frontier". Het doel van deze thesis is het uitwerken van een dergelijke optimalisatie binnen het kader van projectmanagement, en het analyseren van de mogelijke voordelen van deze techniek in vergelijking met klassieke optimalisatie technieken. 
 
Promotor: Mario Vanhoucke
Contactpersoon: Louis-Philippe Kerkhove
Vaardigheden: Project management, programmeren
Extra: -
Inhoudelijke aspecten
Literatuurstudie: eventueel uitgebreid
Case study/oefening: ja
Software gebruik: optioneel
C++: ja

PM software ontwikkeling:

Onderwerp: P2 Engine: Ontwikkeling van App en bijhorende onderzoek

P2 Engine (www.p2engine.com) is een onderzoekstool gebaseerd op ProTrack (www.protrack.be) om projecten te plannen, hun risico te meten en hun opvolging bij te houden. De tool is gebaseerd op LUA scripting en is zeer flexibel. Door een integratie met MS Excel (of andere software tools) kan op een heel eenvoudige manier een programma gemaakt worden waarbij dashboards (grafieken, tabellen, ...) aantonen hoe de planning, de risico analyse en de projectopvolging gebeurt. De ontwikkeling van een app (in html 5) laat ook toe om programma’s op iOS of Android te installeren. De bedoeling van deze thesis is drievoudig:
  • Ontwikkeling van een GUI tool: Tijdens de ontwikkeling staat P2 Engine gratis beschikbaar en (occasionele) IT ondersteuning is mogelijk.
  • Beschrijving van het ontwikkelingsprocess: Beschrijving van de code (documentatie, functionele analyse, ...) is noodzakelijk voor verdere afwerking of uitbreiding na de thesis.
  • Onderzoek met de ontwikkelde tool: Een thesis is (uiteraard!) een academisch document waarbij de relatie met onderzoek én praktijkrelevantie centraal staat. De ontwikkeling van een software tool an sich is dus geen doel van de thesis.
 
Promotor: Mario Vanhoucke 
Contactpersoon: Mario Vanhoucke
Vaardigheden: Project management, EVM
Extra: Masterproef geschikt voor twee studenten
Inhoudelijke aspecten:
Literatuurstudie: ondersteunend
Case study/oefening: eventueel
Software gebruik: ja (P2 Engine en eventueel bijhorende zaken zoals VBA, ...)
C++: optioneel